De Hoge Raad heeft in het Deliveroo-arrest geoordeeld dat er bij vrije vervanging sprake kan zijn van werken in dienstbetrekking. Dat betekent dat de modelovereenkomsten die zijn gebaseerd op vrije vervanging, niet langer bruikbaar zijn. Daarom trekt de Belastingdienst de goedkeuring van deze modelovereenkomsten per 1 januari 2024 in. Als u, als ZZP’er, met een modelovereenkomst werkt die is gebaseerd op vrije vervanging, dan heeft u tot 1 januari de tijd om de arbeidsrelatie opnieuw te beoordelen en zo nodig aan te passen.

Oordeel van de Hoge Raad

De Hoge Raad oordeelde dat de bezorgers van Deliveroo werkten op basis van een arbeidsovereenkomst. Of er sprake is van een arbeidsovereenkomst, hangt volgens de Hoge Raad af van alle omstandigheden van het geval. De verplichting om het werk persoonlijk uit te voeren is één van de elementen die van belang kunnen zijn bij de beoordeling van de arbeidsrelatie, maar niet doorslaggevend.

Gevolgen voor de modelovereenkomsten gebaseerd op vrije vervanging

In de modelovereenkomsten die zijn gebaseerd op vrije vervanging, staat dat de opdrachtnemer zich vrij mag laten vervangen en dat er daardoor geen sprake is van een dienstbetrekking. Maar de uitspraak van de Hoge Raad zegt nu dat er bij vrije vervanging wél sprake kan zijn van een dienstbetrekking. Daarom trekt de Belastingdienst de goedkeuring van deze modelovereenkomsten in. Het gaat dan om de algemene modelovereenkomsten die gebaseerd zijn op vrije vervanging, maar ook om de brancheovereenkomsten en individuele overeenkomsten die gebaseerd zijn op vrije vervanging.

Hoewel het Deliveroo-arrest direct gevolgen heeft, trekt de Belastingdienst de goedkeuring pas per 1 januari 2024 in. Daardoor heeft u als opdrachtgever of opdrachtnemer de tijd om uw arbeidsrelatie opnieuw te beoordelen als u gebruikmaakt van een modelovereenkomst die is gebaseerd op vrije vervanging.

Wat moet u doen?

• Beoordeel de arbeidsrelatie opnieuw. Daarvoor kunt u de webmodule op ondernemersplein.kvk.nl gebruiken. Of de ondernemerscheck. Deze geven een indicatie (maar geen zekerheid!) over dienstbetrekking en ondernemerschap.
• Pas – zo nodig – de arbeidsrelatie vóór 1 januari 2024 aan.
• Controleer regelmatig hoe de werkzaamheden in de praktijk worden uitgevoerd. Zo kunt u bepalen of uw beoordeling vooraf van de arbeidsrelatie klopt.

Wat doet de Belastingdienst?

Heeft u als brancheorganisatie of als individuele opdrachtgever of -nemer een modelovereenkomst gebaseerd op vrije vervanging aan de Belastingdienst voorgelegd? En de belastingdienst heeft die goedgekeurd? Dan krijgt u uiterlijk 1 oktober 2023 een brief van de belastingdienst. U krijgt geen brief als u een modelovereenkomst gebruikt die u niet zelf aan de Belastingdienst heeft voorgelegd. Ga in alle gevallen zo snel mogelijk aan de slag met het opnieuw beoordelen van de arbeidsrelatie en het zo nodig aanpassen daarvan. U hoeft dus niet op de brief te wachten!

Verder legt de belastingdienst, ondanks het handhavingsmoratorium, bedrijfsbezoeken af en doen zij boekenonderzoeken. De Belastingdienst kan op dat moment de arbeidsrelaties beoordelen om te bepalen of er in de praktijk sprake is van een dienstbetrekking. Daarbij kijkt de Belastingdienst naar arbeid, loon en gezag. Concludeert de Belastingdienst dat er sprake is van een dienstbetrekking, dan worden er verplichte aanwijzingen gegeven. Daarmee moet u aan de slag om de arbeidsrelatie aan te passen. De Belastingdienst legt echter geen correctieverplichtingen of naheffingsaanslagen op, behalve als er sprake is van kwaadwillendheid.

Bron: Belastingdienst 14 augustus 2023